Η ειλικρίνεια στις σχέσεις θεωρείται αρετή. Η ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μας είναι ένας από τους δρόμους που οδηγεί στην αυτογνωσία. Φωτίζει και αποκαλύπτει σε εμάς τα κίνητρα των πράξεων μας και των σκέψεων μας. Εννοιολογικά η ειλικρίνεια αντιτίθεται στην υποκρισία και στη δειλία. Ταιριάζει με το θάρρος της γνώμης, εδραιώνει σχέσεις αλλά μερικές φορές τις πληγώνει. Αυτό συμβαίνει όταν δρα μόνη της χωρίς τους συντρόφους της: την ευαισθησία και τον σεβασμό.
Ο Σταύρος
Ο Σταύρος είναι ειλικρινής. Αυτοπροσδιορισμός, μα και συνάμα μια αρετή που τιμά. Είναι υπερήφανος για την τόλμη του να λέει πάντα αυτό που σκέπτεται όταν τον ερωτούν. «Δεν κρύβομαι πίσω από το δάκτυλο μου. Λέω πάντα αυτό που σκέπτομαι και θέλω και οι άλλοι να κάνουν το ίδιο» μου είπε την πρώτη φορά που βρεθήκαμε.
Η ιστορία
Ο Σταύρος είναι ο πρωτότοκος γιος μιας οικογένειας με τρία παιδιά. Η μητέρα του, το βασικό πρόσωπο στη ζωή του, κατόρθωσε να σπουδάσει και να ακολουθήσει μια πορεία ζωής χωρίς οικογενειακή στήριξη και κυρίως χωρίς οικογενειακά πρότυπα. « Ξέφυγε, μου είπε ο Σταύρος, από ένα αλκοολικό πατέρα και μια αμόρφωτη μητέρα. Και όλα αυτά επειδή σπούδασε. Λες και έχει σημασία για εμένα. Εγώ δεν είχα από τίποτα να ξεφύγω. Δεν ήθελα να σπουδάσω και δεν ήθελα να “προοδεύσω”. Ήθελα να ψάξω το δικό μου. Δεν ξέρω ποιο αλλά δεν έμαθα κιόλας».
Η οικογένεια
Η μητέρα του Σταύρου προέβαλε στους οικογενειακούς φίλους την τέλεια και την ιδανική οικογένεια της, ενώ με κλειστή την οικογενειακή πόρτα, υπήρχαν συνεχείς αντεκδικήσεις με τα παιδιά και τον σύζυγο της. « Η εικόνα μουντζουρωνόταν και οι μάσκες έπεφταν. Ο πατέρας μου όμως ήταν ειλικρινής. Αναγνώριζε την δυστυχία μας και προσπαθούσε να κρατήσει κάποια ισορροπία, μέχρι που αρρώστησε. Τότε χάθηκε κάθε επαφή με την πραγματικότητα στην οικογένεια μου. Άλλοι είμαστε έξω, άλλοι είμαστε μέσα. Μόλις έκλεινε η πόρτα, οι ψίθυροι γίνονταν φωνές. Και όλα αυτά για την υποκρισία της μητέρας μου, που κατασκεύαζε μια πραγματικότητα που δεν υπήρχε» μου είπε κάποια στιγμή ο Σταύρος.
Το άγχος
Το αίτημα του Σταύρου την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε ήταν το άγχος. Παρουσίαζε κρίσεις άγχους, οι οποίες οδηγούσαν σε σωματικά συμπτώματα. Το άγχος διαπερνούσε όλη την ζωή του και εκδηλωνόταν με σφοδρότητα σε όλες τις καταστάσεις ανταγωνισμού. Ο Σταύρος ήθελε πάντα την πρωτιά και την επιτυχία και μολονότι είχε κτίσει τη δική του ζωή και είχε κάνει τη δική του οικογένεια, αναμετριόταν συνεχώς με την τελειότητα της μητέρας του, την οποία και απαξίωνε. Βρισκόταν σε συνεχή σύγκρουση και αναζητώντας το τέλειο, αξιολογούσε τον εαυτό του ανακαλύπτοντας ψεγάδια γεμάτος ενοχή και άγχος. Το μοναδικό άτομο που εμπιστευόταν ήταν η γυναίκα του.
Η δεύτερη πηγή άγχους του Σταύρου ήταν ότι δεν είχε μακροχρόνιες φιλικές σχέσεις, γιατί μετά από λίγο καιρό ανακάλυπτε ότι οι φίλοι του υποκρίνονταν και δεν έλεγαν «καθαρά λόγια». Το ίδιο κατά την γνώμη του συνέβαινε και με τις συγγενικές και τις κοινωνικές σχέσεις του. Ο Σταύρος αναζητούσε την αλήθεια αλλά μια αλήθεια ωμή που δεν υπάκουε σε καμιά κοινωνική σύμβαση. Η ειλικρίνεια ήταν η σταυροφορία του. « Η ειλικρίνεια στις σχέσεις οδηγεί στην αλήθεια. Η υποκρισία είναι το ψέμα. Όταν ο άλλος δεν είναι ειλικρινής υποκρίνεται. Η υποκρισία απομακρύνει και πληγώνει. Πώς θα αισθάνομαι ασφαλής όταν ο άλλος δεν αποκαλύπτεται και υποκρίνεται; »
Η Ψυχοθεραπεία
Ο Σταύρος στην προσπάθεια του να αισθάνεται ασφαλής γινόταν άκαμπτος και επιθετικός. Καυτηρίαζε την ανειλικρίνεια και αγνοούσε την έννοια της διακριτικότητας. Τα συναισθήματα του άλλου δεν τον αφορούσαν γιατί στα συναισθήματα δεν μπορούσε να στηριχτεί. «Τα συναισθήματα δεν έχουν σημασία. Σημασία έχουν τα γεγονότα. Στην περιγραφή των γεγονότων βρίσκεται η αλήθεια. Τα συναισθήματα είναι προσωπικά. Δεν με ενδιαφέρουν και δεν με αφορούν. Θα ήμουν ευτυχής αν ζούσα χωρίς συναισθήματα». Τα παραπάνω λόγια ήταν η μόνιμη επωδός του. Ο Σταύρος ήταν ειλικρινής, και ασφαλής μόνον στην μοναξιά του. Μέσα όμως από την μοναξιά του έχανε την πραγματικότητα. Ο κόσμος ήταν εχθρικός. Δεν ήταν κατοικήσιμος και οι ανθρώπινες σχέσεις μια σκέτη υποκρισία. Η εχθρικότητα που υπήρχε μέσα του προβαλλόταν προς τα έξω και δυνητικά βρισκόταν πάντα σε άμυνα. Το άγχος του πολλαπλασιαζόταν.
Χρειάστηκε πολλή προσπάθεια για να αναγνωρίσει την ανασφάλεια του και να αντιμετωπίσει το κενό των συναισθημάτων του. Να μάθει να τα εμπιστεύεται και να αναγνωρίζει την ύπαρξη τους άσχετα με την υλική υπόσταση τους. Και τότε το έντονο άγχος καταλάγιασε και μπόρεσε να διακρίνει και να τροποποιήσει τις δύσκαμπτες άμυνες του. Αναγνώρισε ότι η πραγματικότητα δεν είναι μόνο ειλικρίνεια. Δεν υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο αλλά η πραγματικότητα πολλές φορές γίνεται πολύχρωμη. Στο χρώμα βρίσκει την ομορφιά της. Το ζητούμενο είναι η αρμονία και η ισορροπία μέσα στις σχέσεις. Η ωμή ειλικρίνεια μονώνει και απομακρύνει.
Η αυτογνωσία
Οι σχέσεις είναι πολύπλοκες. Είναι όμως η ζωή. Είναι η μέθεξη και η συμμετοχή. Είναι ο τρόπος του καθενός να αποτελεί το μέρος, να συμμετέχει και να επηρεάζει γιατί οι σχέσεις εξανθρωπίζουν. Οφείλονται από το άτομο στην κοινωνία, στο σύνολο, στην ομάδα. Υπάρχουν συγκρούσεις στις σχέσεις, σχέσεις αγάπης, σχέσεις μίσους, σχέσεις ανταγωνισμού και φιλίας. Σχεδόν όλα τα συναισθήματα περιγράφουν σχέσεις αφού όλα τα συναισθήματα αναζητούν και βρίσκουν αντικείμενα. Μέσα όμως στο βλέμμα του άλλου αναζητούμε και κάποτε βρίσκουμε τον εαυτό μας. Όταν τον συναντήσουμε έχουμε κατακτήσει λίγη αυτογνωσία.
