Οι φοβικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από ενδεικτικό, επίμονο και υπερβολικό φόβο, καθώς επίσης και από την αποφυγή συγκεκριμένων αντικειμένων, δραστηριοτήτων , ή καταστάσεων.
Ένα άτομο με αυτή τη διαταραχή αναγνωρίζει ότι η φοβία του είναι παράλογη αλλά δεν μπορεί να την εμποδίσει να παρεμβαίνει στη καθημερινή λειτουργικότητα του.
Η ειδική φοβία είναι ένας παράλογος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση, η οποία σαφώς εμπλέκεται στην ικανότητα λειτουργίας του ατόμου.Οι ειδικές φοβίες εμπίπτουν σε πέντε κατηγορίες : 1) Ζώα, 2) φυσικό περιβάλλον, 3) τοποθεσίες, 4)αίμα , ενέσεις, τραυματισμοί , 5) άλλες φοβίες συμπεριλαμβανομένης και αυτής της αρρώστιας ή του θανάτου. Οι ειδικές φοβίες έχουν κοινά συμπτώματα και απλώς σκοπεύουν σε διαφορετικά αντικείμενα.
Η κοινωνική φοβία περιλαμβάνει ένα παράλογο φόβο του να βρεθεί κανείς σε αμηχανία ή να ταπεινωθεί δημόσια.
Τα υψηλά ποσοστά και των ειδικών και της κοινωνικής φοβίας υποδεικνύουν μια προδιάθεση να φοβάται κανείς συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις. Οι περισσότερες καταστάσεις και αντικείμενα που αποτελούν τις φοβίες των ανθρώπων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια πραγματική απειλή. Το σημείο αυτό επιχειρεί να εξηγήσει η θεωρία της βιολογικής ετοιμότητας. Η ιδιοσυγκρασία μαζί με το περιβάλλον φαίνεται ότι παίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση των φοβιών.
Διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται στις φοβίες. Η συμπεριφοριστική προσέγγιση αντιμετωπίζει τις φοβίες με βάση την κλασική εξαρτημένη μάθηση, τη συντελεστική εξαρτημένη μάθηση και τη μίμηση προτύπου. Η γνωσιακή- συμπεριφοριστική προσέγγιση υποστηρίζει ότι οι αγχώδεις διαταραχές οφείλονται στη γνωσιακή ευαλωτότητα του ατόμου. Η σύγχρονη ψυχαναλυτική προσέγγιση θεωρεί ότι στη περίπτωση της συγκεκριμένης φοβίας , ορισμένες εμπειρίες στην ενήλικη ζωή αναζωπυρώνουν μνήμες μιας παιδικής τραυματικής εμπειρίας και αποτελούν μια συγκρουση ανάμεσα στην ασυνείδητη επιθυμία και την απαγόρευση της.
Η Συνθετική ψυχοθεραπεία εφαρμόζει σε συνδυασμό τη συμπεριφοριστική και τη γνωσιακή προσέγγιση χωρίς να αγνοεί τα στοιχεία της παιδικής ηλικίας που ίσως αποτέλεσαν τη βάση ανάπτυξης της συγκεκριμένης φοβίας.
