Το Εγώ δεν συμπίπτει με το πρόσωπο. Είναι ο εαυτός με τον οποίο δημιουργούμε σχέσεις ή βάζουμε φραγμούς στις σχέσεις μας. Το Εγώ το οποίο είναι απόλυτα απορροφημένο στον εαυτό του είναι ένας τοίχος ανάμεσα σε εμάς και στους σημαντικούς Άλλους στη ζωή.
Το Εγώ διαθέτει ένα πυρήνα, κάτι μοναδικό και κλειστό σε κάθε άνθρωπο. Είναι με λίγα λόγια η κρυφή μοναδικότητα μας. Αυτή την μοναδικότητα επιβάλλεται να την διαφυλάττουμε απέναντι σε κάθε προσβολή ή παραβίαση. Οι σχέσεις μας κινούνται γύρω από αυτόν τον πυρήνα του Εγώ, σε μια περιοχή όχι κλειστή αλλά κινούμενη και ευάλωτη: είναι το περιβόλι μας στον κόσμο.
Η σχέση προς τον εαυτό μας παρέχει απόλαυση. Με μεγαλύτερη ακρίβεια η σχέση προς τον Ιδεατό εαυτό μας είναι καρπός απόλαυσης αλλά και κρυφού άγχους, που δεν το ομολογούμε αλλά το ξορκίζουμε. Η απειλή για την εικόνα μας είναι άμεση και οδυνηρή.
H ιστορία
Η Μαρία είναι φιλόδοξη. Έχει στόχους και εργατικότητα. Οι στόχοι της έχουν υλικότητα. Είναι μπροστά της και τους πλάθει, τους δίνει μορφή, όπως δουλεύεται η πλαστελίνη. Από παιδί είχε στόχους. Καταγόμενη από μια μικρή επαρχιακή πόλη, ήθελε να κάνει πολλά. Να φύγει, να σπουδάσει, να κάνει καριέρα και κυρίως να θριαμβεύσει. Ένα θρίαμβο, που τον αποζητά από παιδί, γιατί κανείς δεν την θαύμασε για αυτό που είναι. Πρέπει λοιπόν να κατασκευάσει ένα Εγώ από την αρχή, που να είναι άπιαστο, θαυμαστό, μοναδικό.
Για καιρό τα καταφέρνει. Η μια επιτυχία μετά την άλλη στολίζουν την ζωή της. Χρειάζεται όμως τώρα και το μοναδικό βλέμμα. Τον Άλλον, που θα της χαρίσει την θέση την μοναδική που επιθυμεί. Που θα την ανυψώσει απέναντι στον εαυτό της και στους άλλους.
Το βλέμμα το βρίσκει στον Σταύρο. Είναι ο αιώνιος σύντροφος για την ίδια. Της αρκεί να είναι δίπλα του και να την θαυμάζει, να της δίνει μια θέση μοναδική. Αυτό εξάλλου επεδίωκε με όλες τις επιτυχίες.
Η Μαρία ψαχουλεύοντας τον εαυτό της στον Άλλον χάνει την επαφή με την επιθυμία της και παραβιάζει τα όρια της. Ανοίγει το πεδίο προσφοράς και στο τέλος αδειάζει γιατί πολλές φορές ο Άλλος διατηρεί το δικαίωμα να επιλέγει τον θαυμασμό του ή έστω να τον αποσύρει. Η Μαρία αγνοεί όλα τα σημάδια, δεν αναγνωρίζει στον Σταύρο τις επιλογές του και γίνεται επιθετική, διεκδικητική και στο τέλος εχθρική.
Η σχέση τους τελειώνει βίαια. Ουσιαστικά και οι δύο έγιναν διαφορετικοί από τον εαυτό τους. Τα όρια χάθηκαν ή παραμορφώθηκαν. Η επιθυμία και το αίτημα δεν βρήκαν την σωστή θέση.
Η Μαρία επιδιώκοντας τον θαυμασμό, έχασε την ικανότητα να χαίρεται και να καμαρώνει για αυτό που πραγματικά είναι. Έγινε ευάλωτη και πληγώθηκε. Ουσιαστικά χάθηκε από τον εαυτό της. Ο Άλλος, ο σύντροφος, ο φίλος, ο συγγενής είναι πάντα συνοδοιπόρος και διάφορος. Η δύναμη της δημιουργίας της δικής μας ζωής είναι δική μας και τιμωρούμαστε όταν την δανείζουμε ή την εκχωρούμε. Η τιμωρία αυτή είναι ο πόνος.
Η Μαρία στη ψυχοθεραπευτική σχέση
Η απόφαση της Μαρίας να αναζητήσει ψυχοθεραπεία δεν ήταν εύκολη. Συλλογιζόταν ότι κάτι δεν πήγε καλά στη σχέση της και προσπαθούσε να ανακαλύψει την ευθύνη της. Ο πόνος αυτή την φορά ήταν δυσανάλογος των γεγονότων. Και σε αυτό το σημείο άρχισε ο βαθύς προβληματισμός της. Τι ήταν διαφορετικό σε αυτή την σχέση; Γιατί ένα χρόνο μετά δεν μπορεί να πάρει την ψυχική απόσταση και να βιώσει την εμπειρία χωρίς πόνο;
Τα ερωτήματα που έθετε η Μαρία στον εαυτό της ήταν η περισυλλογή της για το νόημα των σχέσεων της και την μορφή, που λαμβάνουν στη ζωή της.
Το κάθε πρόσωπο ξεχωριστά, δημιουργεί τις μοναδικές σχέσεις του. Αυτή η εμπειρία της εγγύτητας και της διυποκειμενικής πληρότητας ζωγραφίζεται με τον τρόπο που το κάθε άτομο αγαπά, προσφέρει, και διεκδικεί.
Οι σχέσεις απαιτούν απόσταση. Μόνον μέσα από την απόσταση πλησιάζουμε και επανακαθορίζουμε την σχέση μας με τον Άλλον.
Η μεγάλη έγνοια είναι να μην θυσιαστεί η απόσταση, η οποία στις ανθρώπινες σχέσεις τροφοδοτείται από τον σεβασμό και την φροντίδα του Άλλου, ως διάφορου προσώπου.
Η Μαρία δεν τήρησε την απόσταση. Ζητώντας τον απόλυτο θαυμασμό παραχώρησε μέρος του εαυτού της ξεχνώντας ότι πολλές φορές η επιτυχία μας μπορεί να είναι πηγή μνησικακίας για τον Άλλον.
Η Μαρία είχε το θάρρος να αναζητήσει το νόημα και να το επεξεργαστεί στην ψυχοθεραπεία. Η επεξεργασία αυτή την άλλαξε.
Στην τελευταία μας συνάντηση μου είπε: <Δεν ξέρω εάν αποφύγω να ψάχνω για τον θαυμασμό. Ένα πράγμα που ξέρω με σιγουριά, είναι ότι θα παραχωρώ στον Άλλον, πάντα το δικαίωμα της επιλογής. Μόλις ο άλλος επιλέγει ελεύθερα, τότε εξασφαλίζεται η ελευθερία και ο σεβασμός στην σχέση>.
Επίλογος
Πολλές φορές και για πολλούς λόγους βρισκόμαστε σε κατάσταση ανικανότητας να δούμε καθαρά αυτό που το Εγώ μας κρύβει. Τότε ο Άλλος δεν μετράει σαν πρόσωπο, δεν υπάρχει σχέση παρά σε συνάρτηση με αυτό το Εγώ, δηλαδή στο μέτρο που το εκτιμά, το σέβεται, το θαυμάζει.
Σε αυτή την προσπάθεια μετατρέπουμε την κακοπιστία σε ειλικρίνεια. Ο πόνος αντί να εξαγνίζει τότε δηλητηριάζει. Η αντιμετώπιση απαιτεί άνοιγμα στους Άλλους αντί κλείσιμο στον εαυτό και στην πληγή. Μόνον τότε είμαστε ελεύθεροι να κτίσουμε σχέσεις απαλλαγμένες από το άγχος της απόρριψης.