Ο ανταγωνισμός στην εργασία (Μέρος πρώτο)
Ο ανταγωνισμός δεν είναι συναίσθημα ούτε καν διάθεση. Είναι μια κατάσταση που διαμορφώνεται ανάμεσα σε πρόσωπα, που διεκδικούν κάποιο αγαθό, που σπανίζει. Η δύναμη, η εξουσία, το χρήμα, οι αποφάσεις, η κοινωνική εκτίμηση, τα διάφορα βραβεία, η προβολή και η επιβράβευση είναι σπάνια αγαθά για τον κόσμο μας.
Υγιής και καταστροφικός ανταγωνισμός
Η εργασία είναι το πεδίο των ανθρωπίνων σχέσεων που ανθεί ο ανταγωνισμός. Υπάρχει ο καταστροφικός ανταγωνισμός και ο υγιής ή φυσιολογικός ανταγωνισμός. Ο άνθρωπος που επιδίδεται σε καταστροφικό ανταγωνισμό συγκρίνει διαρκώς τον εαυτό του με άλλους ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν είναι αναγκαίο. Δρα ανταγωνιστικά και δεν ενδιαφέρεται για τις σχέσεις αλλά για την γοητεία και την δύναμη που θα κερδίσει από αυτό που κάνει. Είναι πολύ φιλόδοξος και θέλει να είναι ο πιο επιτυχημένος και ο μοναδικός. Είναι συνεχώς εχθρικός και δεν ενδιαφέρεται τόσο πολύ να νικήσει όσο να βλέπει τον άλλο νικημένο. Οι άνθρωποι, που εμπλέκονται σε καταστροφικό ανταγωνισμό παλεύουν με την εσωτερική εικόνα του εαυτού τους.
Η ιστορία
Ο Ηλίας σπούδασε στο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, όπου και εργάστηκε δέκα χρόνια. Η εταιρεία που εργαζόταν είχε δομή και κριτήρια για την εξέλιξη της καριέρας των υπαλλήλων της. Ο Ηλίας δεν χρειάστηκε να διεκδικήσει για να διακριθεί, απλώς απέδιδε στα καθήκοντα του. Όπως μου είπε χαρακτηριστικά: «Όλα ήταν εύκολα».
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δυσκολεύτηκε να βρει δουλειά. Απευθύνθηκε στις παλιές του γνωριμίες και βρήκε τελικά δουλειά μέσα από την σύσταση ενός φίλου του, που εκτίμησε τα προσόντα του και την προϋπηρεσία του και εισηγήθηκε την πρόσληψη του. Η θέση που προσφέρθηκε στον Ηλία ήταν υφιστάμενος του φίλου του. Το σκηνικό του ανταγωνισμού είχε στηθεί. Ο Ηλίας αισθανόταν υποχρεωμένος στον φίλο του και αναλάμβανε ακόμα και επιπλέον καθήκοντα για να μην τον εκθέσει. Μια μέρα όμως που βγήκε έξω με συναδέλφους από το Τμήμα ο φίλος του τον επέπληξε, γιατί δεν κρατούσε τις σωστές αποστάσεις, όπως του είπε. Το δεύτερο περιστατικό έγινε κατά την διάρκεια ενός μονοήμερου ταξιδιού του φίλου του, όπου ο Ηλίας κλήθηκε σε μια σύσκεψη στη θέση του. Αυτό θεωρήθηκε από τον φίλο του κατάχρηση της εμπιστοσύνης του και οδήγησε σε νέο κύκλο επιθετικότητας και επαγγελματικής υποτίμησης του Ηλία.
Η συμβουλευτική εργασίας
Ο Ηλίας δεν αναγνώρισε στην επιθετικότητα τον ανταγωνισμό. Νόμισε ότι πραγματικά πρόδωσε την εμπιστοσύνη του φίλου του στον οποίο χρωστούσε την θέση του στην Εταιρεία. Γέμισε ενοχές και τύψεις και δοκίμασε με την υποχωρητικότητα να αμβλύνει την ένταση στις σχέσεις τους. Η υποχωρητικότητα είχε διαφορετικό αποτέλεσμα. Ο φίλος του προχώρησε σε ανοικτές προσβολές και η ένταση κλιμακώθηκε. Η μόνη διέξοδος ήταν η παραίτηση.
Πριν καταλήξει σε αυτήν πέρασε μια περίοδο με ισχυρό άγχος και κρίση πανικού. Θεωρούσε την παραίτηση επαγγελματική αποτυχία και τρόμαζε στην ιδέα να αναζητήσει μια άλλη θέση γιατί θα πρόδιδε την εμπιστοσύνη του φίλου του.
Τότε αναζήτησε συμβουλευτική. Του πήρε αρκετό χρόνο για να δει το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση. Αναγνωρίζοντας τον ανταγωνισμό και την εχθρικότητα του φίλου του δοκίμασε να απαντήσει και να διεκδικήσει. Ήταν όμως αργά. Είχε από την αρχή επιλέξει την υποχωρητικότητα, είχε επιλέξει τον ρόλο του ευαίσθητου.
Παραιτήθηκε μετά από έξη μήνες. Χαμένος στη καριέρα του αλλά κερδισμένος στην εμπειρία του. Ο Ηλίας πήρε το μάθημα του ανταγωνισμού, που βρίσκεται πάντα δίπλα μας και μπροστά μας στην καριέρα μας. Οι μελλοντικές επιλογές του θα είναι σίγουρα καλύτερες.
Επίλογος
Οι επιλογές των ανθρώπων, που αντιμετωπίζουν τον καταστροφικό ανταγωνισμό είναι περιορισμένες. Το σημαντικό είναι να τον αναγνωρίσουν, να τοποθετηθούν, να εξετάσουν τις επιλογές τους και να αποφύγουν την συναισθηματική εμπλοκή. Με μια πρόταση να μετατρέψουν τον προσωπικό ανταγωνισμό σε επαγγελματικό. Τότε μόνον μπορούν να πάρουν αποστάσεις από μια καταστροφική εργασιακή κατάσταση και να λάβουν τις σωστές αποφάσεις.