Το σημερινό περιβάλλον.
Το πρόβλημα σήμερα είναι η ανεργία. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την έλλειψη εργασίας. Θέλουμε να εργαστούμε αλλά δεν μπορούμε. Δεν υπάρχει θέση για την επιθυμία. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι τη χάσαμε. Προσπαθούμε να τη βρούμε και στη θέση της υπάρχει μια ελπίδα, που δυστυχώς δεν έχει όνομα. Είναι η ελπίδα για μια δουλειά ή η ελπίδα για τη δουλειά της επιθυμίας μας και των ονείρων μας; Κάτι που δεν υφίσταται μπορούμε να το ονομάζουμε, όπως θέλουμε. Ας αναλογιστούμε λοιπόν την εργασία της επιθυμίας, την εργασία που θα έρθει με το πέρας της εξειδίκευσης μας, γνωστικής ή άλλης.
Εργασία και σχέσεις.
Στην εργασία είμαστε ο εαυτός μας. Αυτόν έχουμε και με αυτόν εργαζόμαστε. Ο εαυτός ή καλύτερα η προσωπικότητα, εμπλουτισμένη έννοια για να περιέχει εκτός από την αυτοαντίληψη και τις σχέσεις και δεξιότητες, είναι ο τρόπος να δραστηριοποιούμαστε. Στην εργασία δημιουργούμε σχέσεις με τον μοναδικό τρόπο που γνωρίζουμε, δημιουργούμε εργασιακές σχέσεις και φανταζόμαστε ότι δεν υπάρχει τίποτα διαφορετικό από τις προσωπικές. Η μόνη διαφορά είναι ίσως μια κάποια απόσταση, ένα επαγγελματικό τακτ, μια αυξημένη προσοχή στη λεπτομέρεια.
Οι εργασιακές όμως σχέσεις διαφέρουν από τις προσωπικές ως προς τη φύση και το σκοπό. Τις προσωπικές τις επιλέγουμε, στις εργασιακές εισερχόμαστε και τις βιώνουμε στέρεες και παγιωμένες. Απαιτούν την ένταξη μας. Στις προσωπικές σχέσεις αναζητούμε την ικανοποίηση μέσα από την προσφορά και τη φροντίδα, μέσα από τη συναισθηματική αμοιβαιότητα. Στις εργασιακές η ικανοποίηση βρίσκεται στην αναγνώριση της επαγγελματικής persona του καθενός, αναμένουμε να εκτιμηθούν οι δεξιότητες και πολύ περισσότερο αναμένουμε ανταμοιβή και εξέλιξη. Οι προσωπικές σχέσεις έχουν ισορροπία δυνάμεων ενώ οι εργασιακές στηρίζονται στην ισχύ της ανταμοιβής. Ένας τρίτος παράγοντας λοιπόν είναι το ζητούμενο και κατ’ επέκταση το αποτέλεσμα των εργασιακών σχέσεων. Η επαγγελματική και οικονομική ανταμοιβή. Ο μισθός ή αλλιώς η οικονομική ανταμοιβή είναι μέρος, το υλικό μέρος των επαγγελματικών σχέσεων και η υλικότητα απαιτεί πάντα διαφορετικό στοχασμό.
Ανταγωνισμός- Επιθετικότητα.
Όταν πολλά άτομα παλεύουν για το ίδιο αγαθό υπάρχει ανταγωνισμός. Ο ανταγωνισμός διαφέρει από την άμιλλα, με κύρια διαφορά τον αντίπαλο. Στην άμιλλα είναι ο εαυτός μας, στον ανταγωνισμό είναι ο οποιοσδήποτε άλλος. Ο ανταγωνισμός ενέχει επιθετικότητα. Ειδικά στο χώρο εργασίας η επιθετικότητα εκφράζεται κυρίως με την αγένεια, τη συστηματική παρακώλυση της εργασίας του άλλου και την απροκάλυπτη επιθετικότητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι υποκύπτουν στην επιθετικότητα. Φτάνουν στο σημείο να κλείνουν τα μάτια ακόμα και στην παραμικρή διεκδίκηση και να υποχωρούν. Προσφιλέστερη τακτική ο μηδενισμός της διεκδίκησης του άλλου. Η επιθετικότητα όμως όσο κερδίζει και γεύεται αγαθά αυξάνει. Η υποχώρηση μπορεί να μην είναι η μοναδική απάντηση. Δυστυχώς πάντα το ζήτημα στην εργασία είναι η ικανότητα του άλλου. Η αναμέτρηση είναι αναπόφευκτη όσο και αν δεν αναγνωρίζεται. Δεν διαθέτουμε κάποιο εμβόλιο απέναντι στην επιθετικότητα. Αρχικά οφείλουμε να την αναγνωρίσουμε χωρίς εκλογικεύσεις και αργότερα να την αντιμετωπίσουμε.
Πού βρίσκεται η ισορροπία;
Το σημείο ισορροπίας είναι μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο. Είναι το σημείο, που συναντώνται οι επιθυμίες του με τις ικανότητες του στην εργασία. Όσον αφορά την εργασιακή πρόοδο, το σημείο ισορροπίας βρίσκεται ανάμεσα στην επιθετικότητα που παράγει και στην επιθετικότητα που καταστρέφει. Βρίσκεται στον υγιή ανταγωνισμό που είναι η ικανότητα του καθενός να κτίζει σχέσεις και να διεκδικεί χωρίς να τις καταστρέφει. Βρίσκεται στην ικανότητα μας να βρισκόμαστε με τον άλλο ακέραιοι, προστατεύοντας το συμφέρον μας αλλά συνάμα φροντίζοντας και τον άλλο. Η δημιουργική διεκδίκηση στην εργασία βρίσκεται στην υπηρεσία μιας καλύτερης εργασιακής εξέλιξης, βρίσκεται στην υπηρεσία της κοινωνικότητας.
Είμαστε καλύτερα όταν στον ανταγωνισμό αναγνωρίζουμε το ζητούμενο. Η παθητικότητα και η επιθετικότητα έχουν πάντα όρια, που κάθε φορά προσαρμόζονται. Υπάρχει μια λεπτή κόκκινη γραμμή : Η γνώση ότι ο ανταγωνισμός απαιτεί θυσίες. Το μοναδικό αγαθό, που είναι το τελευταίο καταφύγιο είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια μας. Είναι καθήκον μας να αποφεύγουμε να θίξουμε την αξιοπρέπεια του άλλου, όπως επίσης να εμμένουμε στο αντικείμενο της διεκδίκησης και να απέχουμε από προσωπικές και προσβλητικές επιθέσεις. Να πράττουμε αυτό, που θα θέλαμε να κάνουν και οι άλλοι για εμάς.
Μέθοδοι αντιμετώπισης της επιθετικότητας στο χώρο εργασίας.
Δεν υπάρχουν εργασιακά περιβάλλοντα χωρίς ανταγωνισμούς, όπως και δεν υπάρχουν επιτυχημένοι επαγγελματίες χωρίς αγώνα. Στις περιπτώσεις που η επιθετικότητα ξεπερνά τα όρια ανοχής μας οφείλουμε να πράξουμε. Η ορθολογική πειθώς, η προσωπική επίκληση, η πίεση αλλαγής της συμπεριφοράς και η σαφής θέση των ορίων ανοχής μας μπορούν να μας θωρακίσουν απέναντι στην επιθετικότητα του άλλου. Οφείλουμε πάντα να σκεπτόμαστε ότι υπάρχουν εργασιακά περιβάλλοντα, που καλλιεργούν την επιθετικότητα για να επιδιώξουν τους στόχους τους. Εάν το περιβάλλον εργασίας μας ανήκει σε αυτή τη κατηγορία, αφού το αναγνωρίσουμε πρέπει να πάρουμε την απόφαση ανοχής ή φυγής, για να προστατεύσουμε την εργασιακή μας πρόοδο και ακεραιότητα.
