Ο Κωνσταντίνος είναι τριάντα πέντε χρονών και στα τριάντα του αποφοίτησε από το Πολυτεχνείο. Δηλώνει μηχανικός και αυτό αποτελεί την επαγγελματική του ταυτότητα. Υπηρέτησε στα είκοσι οκτώ χρόνια του. Κατά την διάρκεια των χρόνων του Πανεπιστημίου εργαζόταν ως μουσικός, επάγγελμα που ακολούθησε και αφού απολύθηκε από τον Στρατό. Αγαπά πολύ την μουσική αλλά είναι το πάθος του. “Δεν είναι επάγγελμα” όπως μου είπε όταν βρεθήκαμε.
Πριν από ένα χρόνο βρήκε δουλειά σε μια κατασκευαστική εταιρεία. Προσελήφθη στη θέση μηχανικού και από τότε αποδίδει πολύ καλά στην εργασία του. Δεν αισθανόταν αγωνία για την απόδοση του και προσαρμόστηκε αμέσως στο περιβάλλον. Η πρώτη κρίση άγχους τον βρήκε τελείως απροετοίμαστο. Ξαφνικά, όπως επεξεργαζόταν ένα σχέδιο, άρχισε να ιδρώνει και να δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Αναγκάστηκε να φύγει για το σπίτι αφήνοντας το αυτοκίνητο του στην εταιρεία. Τα συμπτώματα υποχώρησαν μέσα στην ημέρα και την επομένη ξεκίνησε ιατρικές εξετάσεις. Ευτυχώς δεν βρέθηκε τίποτα παθολογικό και όλο το συμβάν αποδόθηκε στην κούραση, γιατί εργαζόταν πολλές ώρες.
Για ένα χρόνο όλα πήγαιναν καλά μέχρι που εμφανίστηκαν ξανά οι κρίσεις άγχους. Αυτή την φορά τον κράτησαν μια εβδομάδα εκτός δουλειάς και ο γιατρός του είπε ότι είναι κρίση πανικού. Στην προσπάθεια του να δώσει ένα νόημα σε αυτό που του συνέβαινε με επισκέφτηκε.
Η Συμβουλευτική εργασίας του Κωνσταντίνου
Με τον Κωνσταντίνο είχαμε συνολικά δέκα συναντήσεις. Στην πρώτη συνάντηση ήταν πολύ ήρεμος και συγκεντρωμένος. Μου είπε ότι δεν είχε άγχος, και κατά τη γνώμη του δεν υπήρχε τίποτα που να δικαιολογεί τις κρίσεις πανικού. Αρχικά στην δουλειά του είχε ένα άγχος προσαρμογής αλλά το ξεπέρασε και απέδιδε καλά. Μάλιστα είχε πάρει πρόσφατα και επιπλέον αρμοδιότητες.
Στις τρεις επόμενες συναντήσεις εξετάσαμε το επαγγελματικό του περιβάλλον. Μήπως υπήρχαν πολλές και δύσκολες εργασιακές απαιτήσεις, μήπως τον εξαντλούσε η ανάληψη ευθυνών, μήπως υπήρχε ασάφεια ρόλων και μη δομημένα καθήκοντα ή δύσκολες εργασιακές σχέσεις, μήπως τον εξαντλούσε ο φόρτος εργασίας και παρενέβαινε στην προσωπική του ζωή; Οι απαντήσεις του σε όλα τα παραπάνω ήταν αρνητικές. Απολάμβανε την δουλειά του και αισθανόταν απόλυτα επαρκής στα καθήκοντα του. Οι σχέσεις με τους συναδέλφους ήταν καλές και δεν τον απασχολούσε ο ανταγωνισμός.
Στην πέμπτη συνάντηση ήρθε σκεπτικός. Όντως υπήρχε κάτι, που δεν πήγαινε καλά στη ζωή του. Δεν μπορούσε πλέον να ακούσει μουσική. Οδηγώντας στην εργασία του έκλεινε ακόμα και το ραδιόφωνο στο αυτοκίνητο. Σκεφτόταν σοβαρά να πουλήσει όλα τα παλιά βινύλια, που είχε, γιατί του θύμιζαν την ζωή του μουσικού, την οποία δεν ήθελε να θυμάται. Έπρεπε με μια κίνηση να σβήσει τα δώδεκα χρόνια που εργαζόταν σαν μουσικός. Μόνον έτσι αισθανόταν ότι θα είναι τέλειος στην εργασία του ως μηχανικός. «Η μουσική είναι μια άλλη ζωή, δεν ταιριάζει με τις σπουδές μου. Άλλαξα όλα μου τα ρούχα, άλλαξα ολόκληρος για να προσαρμοστώ στην τωρινή ζωή μου. Δεν θέλω να ακούω μουσική, δεν θέλω να θυμάμαι ποιος ήμουν. Γιατί τότε ξέρετε, ήμουν καλά, όχι καλύτερα αλλά καλά. Δεν πρέπει να μου αρέσει κάτι, που δεν μπορώ να έχω. Προχώρησα ή τουλάχιστον, νόμισα ότι προχώρησα. Και μόνον που σας τα λέω, νιώθω ότι γυρίζω πίσω», μου είπε με σιγανή φωνή σάμπως να προσπαθούσε να το ακούσει μόνο ο ίδιος.
Η Σύγκρουση των επαγγελματικών ταυτοτήτων
Ο Κωνσταντίνος έγινε μηχανικός όταν έπαψε να είναι μουσικός. Δεν μπορούσε να είναι και τα δύο. Αποκήρυξε την μια επαγγελματική ταυτότητα και υιοθέτησε την άλλη με μια μαγική κίνηση, που δούλεψε για λίγο, αλλά του στέρησε το παρελθόν και την ικανοποίηση του. Η σύγκρουση ήταν τόσο βαθιά, που δεν τολμούσε να την δει. Έμενε μόνο ένα άγχος χωρίς νόημα και χωρίς όνομα. Ήθελε να είναι άλλος από αυτόν που ήταν αλλά συνάμα δεν άντεχε να είναι αυτός ο άλλος. Η μουσική ήταν μέσα του, δεν ήταν τυχαία επιλογή.
Με τον Κωνσταντίνο βρεθήκαμε άλλες πέντε φορές. Μόνος του βρήκε μια λύση στη σιωπηλή σύγκρουση που τον βασάνιζε. Αποφάσισε παράλληλα με την δουλειά του να κάνει επιπλέον σπουδές στην μουσική. «Δεν είναι πρόβλημα, μου είπε, μπορώ να παρακολουθήσω τα μαθήματα τα απογεύματα και μερικά Σαββατοκύριακα. Μόλις ολοκληρώσω τις σπουδές μπορώ και να διδάξω σε κάποιο ωδείο. Έτσι μόνο για την επαφή και την καλλιέργεια αυτού που αγαπώ. Νιώθω ότι ο καθηγητής μπορεί να είναι και μηχανικός».
Λίγα σχόλια
Ο Κωνσταντίνος απέφευγε την σύγκρουση γιατί αισθανόταν ότι η μια επαγγελματική ταυτότητα ακυρώνει την άλλη. Χρειαζόταν πρώτα να δει την σύγκρουση και μετά να βρει τον προσωπικό δρόμο επίλυσης. Η κρίση πανικού όμως του υπενθύμισε ότι απαιτείται κάτι παραπάνω από μια άρνηση. Η σύγκρουση θέλει επεξεργασία όταν δεν απειλεί. Στην αρχή της νέας καριέρας του Κωνσταντίνου και μόνον η εξέταση της σύγκρουσης μπορούσε να τον αποσταθεροποιήσει και να τον κάνει να αρνηθεί τον μηχανικό μέσα του. Ο Κωνσταντίνος πήρε τον χρόνο του και βρήκε μόνος του μια λύση, που δουλεύει για τον ίδιο. Η Συμβουλευτική του έδειξε τον δρόμο. Αυτός αποφάσισε να τον περπατήσει. Υπάρχουν βέβαια πολλά ερωτήματα που δεν έχουν απάντηση, όπως γιατί η ταυτότητα του μουσικού ήταν τόσο απειλητική για τον ίδιο ή γιατί του πήρε τόσο χρόνο για να ολοκληρώσει τις σπουδές του και στο τέλος να επιλέξει.
Αυτά τα ερωτήματα δεν ήταν σημαντικά για τον Κωνσταντίνο και ποτέ δεν τέθηκαν. Όλοι ρωτάμε αυτά που μπορούμε να απαντήσουμε ή που επιθυμούμε να μάθουμε. Ο Κωνσταντίνος βρήκε τη λύση χωρίς να έχει όλες τις απαντήσεις, ή μήπως τις έχει; Μόνον ο ίδιος ξέρει και πιστεύω ότι ξέρει καλά.